ព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល
ព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល ដែលត្រូវបានគេប្រារព្ធធ្វើឡើង ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅក្នុងថ្ងៃ៤រោច ខែពិសាខ ឯវាលព្រះស្រែ ឬវាលមេរុ ស្ថិតនៅពីខាងជើង នៃព្រះបរមរាជវាំងសព្វថ្ងៃ នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងឆ្នាំខ្លះធ្វើនៅតាមខេត្តនោះ គឺមានប្រវត្តិដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយ ។
បើតាមរឿងរាមកេរ្តិ៍ ក្នុងព្រហ្មញ្ញាសាសនា ស្ទើរតែដើមនៃរឿង ត្រង់វគ្គមួយ ដែលបាននិយាយពីព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល ត្រង់ព្រះបាទជនកទៅច្រត់ព្រះនង្គ័ល រួចក៏បានប្រទះឃើញនាងសីតា ដែលគេផ្ញើនឹងព្រះធរណីក្នុងដី ។ ចំណែក ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាឯនេះវិញ ក៏បាននិយាយខ្លះៗពីព្រះរាជពិធីនេះផងដែរ គឺត្រង់ពេលដែលព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ប្រសូតមក ដោយមានការអញ្ជើញព្រះអង្គឲ្យចូលរួមក្នុងពិធីច្រត់នង្គ័លមួយ ហើយពេលនោះ ព្រះអង្គក៏បានពិចារណារឿងគោ ដែលបាននឿយហត់ក្នុងការធ្វើរបរកសិកម្ម ជាពិសេសគឺភ្ជួរស្រែ ។
យ៉ាងណាម៉ិញ សព្វថ្ងៃ យើងក៏មានជាព្រះបដិមាកាន់នង្គ័លមួយអង្គផងដែរ ដែលបានបន្សល់ទុកតាំងពីមុនសម័យអង្គរមកម្ល៉េះ ឈ្មោះថា ព្រះពលទេព ។
បើនិយាយពីកំណត់ហេតុ របស់លោក ជីវតាក្វាន់វិញ ក្នុងអំឡុងពេលលោកមកបេសកកម្មនៅកម្ពុជា ពីឆ្នាំ ១២៩៦ ដល់ ១២៩៧ លោកពុំបាននិយាយអ្វីអំពីពិធីបុណ្យច្រត់ព្រះនង្គ័លទេ គ្រាន់តែថា ក្នុងមួយឆ្នាំ ខ្មែរអាចសាបព្រោះ និងច្រូតស្រូវបានពី៣ទៅ៤លើកប៉ុណ្ណោះ ។
ខាងលើនេះ អាចជាភស្តុតាង និងប្រវត្តិត្រួសៗ ទាក់ទងនឹងនង្គ័ល ជាពិសេស គឺប្រភពនៃព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័ល ដែលបានបន្តប្រារព្ធឡើង រហូតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ ។
គួររំឭកថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានប្រារព្ធព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័លឡើង ក្នុងគោលបំណងសំខាន់ៗរួមមាន ៖
១– ប្រកាសប្រាប់ទៅដល់ប្រជាកសិករថា រដូវធ្វើស្រែចំការបានមកដល់ហើយ ។
២–ដើម្បីផ្សងមើលប្រផ្នូលរបស់ស្រុកទេស អំពីការទទួលបាននូវភោគផលកសិកម្ម តាមរយៈការបរិភោគរបស់គោឧសភរាជ និងបួងសួងសុំទឹកភ្លៀង
៣–ជាការដឹងគុណទៅដល់អាទិទេព ក៏ដូចជាមេឃដែលបានបង្អុរភ្លៀងប្រើប្រាស់រៀងរាល់ឆ្នាំ
៤-ជាពេលវេលាដែលព្រះមហាក្សត្រ និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋ បានជួបសួរសុខទុក្ខប្រជាកសិករ ។
