ប្រវត្តិ​នៃ​ទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយា

ប្រវត្តិ​នៃ​ទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយា

ក្នុង​ឱកាស​នេះ នឹង​ពណ៌នា​អំពី​ប្រវត្តិ​នៃ​ទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា នៃ​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ដោយ​សេចក្ដី​សង្ខេប តែ​មុន​បង្អស់ សូម​ពណ៌នា​អំពី​ពាក្យ​ថា ទស្សនាវដ្ដី នឹង​ពាក្យ​ថា កម្ពុជសុរិយា ។

អ្វី​ហៅថា ទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា ?

ទស្សនាវដ្ដី ជា​ពាក្យ​បាលី ប្រែ​ថា ដំណើរ​វិល​នៃ​ការ​មើល” គឺ​ការ​មើល​ឬ​អាន​វិល​ទៅ​តាម​ពេល​កំណត់ ដែល​នឹង​ចេញ​ឲ្យ​មើល​ឲ្យ​អាន​ដូច​កំណត់​វេលា​កន្លះ​ខែ ឬ មួយ​ខែ​នឹង​ចេញ ១ លេខ​ឲ្យ​មើល យ៉ាង​នេះ​ហៅ​ថា ទស្សនាវដ្ដី បាន​ដល់​សៀវភៅ​ដែល​គេ​បោះពុម្ព​ចម្រុះ​អត្ថបទ​ចេញ​ផ្សាយ​ឲ្យ​មើល​ត ៗ គ្នា ពី​លេខ ១ ទៅ​លេខ ២ ទៅ​លេខ ៣ ជាដើម បើ​អត្ថបទ​ណា​វែង គេ​រំលែក​ចុះ​ក្នុង​សៀវភៅ​លេខ ១ ខ្លះ លេខ ២ ខ្លះ លេខ ៣ ខ្លះ ឲ្យ​ទាល់​តែ​ចប់​អត្ថបទ​នោះ ។ ទស្សនាវដ្ដី​នេះ មាន​អាការ​ចេញ​ផ្សាយ ប្រហែល​គ្នា​នឹង​សារពត៌មាន ប្លែក​គ្នា​តែ​ត្រង់​ទស្សនាវដ្ដី គេ​ចង​ជា​សៀវភៅ ឯ​សារពត៌មាន​គេ​មិន​ចង​ប៉ុណ្ណោះ ។

កម្ពុជសុរិយា ជា​ពាក្យ​បាលី​ប្រែ​ថា ព្រះ​អាទិត្យ​កម្ពុជា ។ ពាក្យ​នេះ​ជា​ឈ្មោះ​នៃ​ទស្សនាវដ្ដី របស់​មន្ទីរ​ព្រះ​រាជ​បណ្ណាល័យ​កម្ពុជា ដែល​ឥឡូវ​នេះ ប្រែ​ឈ្មោះ​មក​ជា មន្ទីរ​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ជា​វិជ្ជាស្ថាន​សម្រាប់​ពង្រីក​ខាង​សាសនា​និង​អក្សរសាស្ត្រ ។

ការ​សន្មត​ឈ្មោះ​ទស្សនាវដ្ដី​ថា កម្ពុជាសុរិយា​នោះ ដោយ​លោក​អ្នក​បង្កើត មាន​សេចក្ដី​យល់​ឃើញ​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា ចាប់​ពី​ពេល​ដែល​មាន​ទស្សនាវដ្ដី​នេះ​ចេញ​ផ្សាយ តាម​មុខ​ការ​ខាង​ជួយ​បំភ្លឺ​ពន្យល់​គតិលោក​គតិធម៌ ទុក​ដូចជា​មាន​ព្រះ​អាទិត្យ​មួយ​រះ​បញ្ចាំង​រស្មី​ភ្លឺ​ត្រចះ ហើយ​បណ្ដា​ជនជាតិ​ខ្មែរ ក៏​នឹង​កើត​មាន​ប្រាជ្ញា​ភ្លឺស្វាង​ក្នុង​ផ្លូវ​លោក ផ្លូវ​ធម៌ ដោយ​សារ​បាន​អាន​ទស្សនាវដ្ដី​នេះ ។

ទស្សនាវដ្ដី​នេះ​មាន​ប្រវត្តិ​យ៉ាង​ណា មាន​គោលបំណង​ដូចម្ដេច ?

ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា កាល​ពី​មុន គ១៩២៥ នៅ​ឡើយ មិន​ទាន់​មាន​ការ​បោះពុម្ព​សៀវភៅ ជា​ផ្លូវ​លោក​ផ្លូវ​ធម៌ ផ្សាយ​បំភ្លឺ​ដល់​បណ្ដាជន​ទេ ។ នៅ​សម័យ​នោះ ប្រទេស​កម្ពុជា​ទុក​ដូចជា​នៅ​ក្នុង​ទី​ងងិត គ្មាន​ពន្លឺ​ព្រះ​អាទិត្យ ចែងចាំង​ចូល​ដល់​សោះ ។ លុះ​មក​ដល់ គ១៩២៥ រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​មន្ទីរ​ព្រះ​រាជ​បណ្ណាល័យ​កម្ពុជា គឺ​មន្ទីរ​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ ដើម្បី​តម្កល់​ក្បួន តម្រា គម្ពីរ សាស្ត្រា​នឹង​សៀវភៅ​ផ្សេង ៗ ទុក​សម្រាប់​សាធារណជន ចូល​ទៅ​រៀន ទៅ​អាន ឬ​ខ្ចី​យក​ទៅ​សិក្សា​ឯ​លំនៅ​របស់​ខ្លួន​បាន​តាម​ចិត្ត ។ កាល​កើត​មាន​មន្ទីរ​នេះ​ហើយ ទើប​មន្ទីរ​នេះ​ចាត់ការ​បង្កើត​នូវ​ទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា បោះពុម្ព​ផ្សាយ​ចេញ​រាល់​ខែ ព្រម​ទាំង​បាន​បោះពុម្ព​សៀវភៅ ជា​គតិ​ធម៌​ថែម​ទៀត ចំពើ​តែ​សៀវភៅ​ណា ដែល​ពុទ្ធបរិស័ទ​ត្រូវ​ការ​ណាស់ ដូច​សៀវភៅ បាតិមោក្ខ​សង្ខេប សាមណេរ​វិន័យ គិហិងដិបត្តិ​ជាដើម ។

ទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា ដែល​បាន​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​ឡើង​នេះ ដោយ​មាន​គោលបំណង​នឹង​ជួយ​ទ្រោល​បំភ្លឺ​ប្រជាជាតិ​ខ្មែរ ឲ្យ​មាន​ប្រាជ្ញា​ឈ្វេងយល់​ភ្លឺស្វាង ក្នុង​គតិលោក​គតិធម៌ តាម​គ្រោងការណ៍​ដូច​តទៅ​នេះ៖

– ចុះ​ផ្សាយ​ប្រចាំ​ខែ នូវ​អត្ថបទ​ខាង​ពុទ្ធសាសនា ដែល​មាន​ក្នុង​គម្ពីរ​ស្លឹករឹត​ស្រាប់ ព្រម​ទាំង​ដំណឹង​ជា​គតិលោក​គតិធម៌ ដែល​មាន​សារៈ​ប្រយោជន៍​ដល់​សាធារណជន ។

– ចុះ​ផ្សាយ​ប្រចាំ​ខែ នូវ​អត្ថបទ​ផ្នែក​អក្សរសាស្ត្រ ដែល​បាន​និពន្ធ​ឡើង​ដោយ​ស្នាដៃ​ដ៏​ជំនាញ នៃ​បុគ្គលិក​ក្រុម​នេះ ឬ ក៏​ពួក​កវី​ពី​គ្រប់​ទិស​បាន​និពន្ធ ហើយ​ផ្ញើ​មក​ឲ្យ​ព្រះ​រាជ​បណ្ណាល័យ​ចុះ​ផ្សាយ​។

– ចុះ​ផ្សាយ​នូវ​ប្រវត្តិការណ៍ នឹង​ដំណឹង​ផ្សេង ៗ ជា​ពិសេស ឬ ជា​ផ្លូវ​ការ​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​សាសនា ឬ​ក៏​ចុះ​ផ្សាយ​នូវ​សកម្មភាព​ខ្លះ ៗ របស់​ក្រុម​នេះ​ដែល​បាន​ធ្វើ ។

ព្រោះ​ហេតុ​មាន​គោលបំណង​យ៉ាង​នេះ​ហើយ ទើប​ទស្សនាវដ្ដី កម្ពុជសុរិយា កាល​សម័យ​ដំបូង​នោះ បញ្ចេញ​ពន្លឺ​ខាង​គតិធម៌​ច្រើន​ជាង​គតិលោក ។ ទោះបី​ដូច្នោះ ក៏​ជិវភាព​នឹង​កាត​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៃ​កម្ពុជសុរិយា ចេះ​តែ​ចំរើន​ឡើង​ជា​លំដាប់ មិន​ដែល​រលត់​រលាយ​ទៅ ។

ចាប់​តាំង​ពី គ១៩២៨ មក ព្រះ​រាជ​បណ្ណាល័យ​កម្ពុជា បាន​កែប្រែ​ត្រឡប់​ជា​ចុះ​ផ្សាយ​អត្ថបទ ខាង​គតិលោក​ច្រើន​ជាង​គតិធម៌​វិញ ដោយ​អាង​ថា សៀវភៅ​គតិធម៌​មាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយ​ច្រើន​ហើយ ចំណែក​សៀវភៅ ខាង​គតិលោក​បាន​បោះពុម្ព​ផ្សាយ​តិចតួច​ស្ដួចស្ដើង​ណាស់ មួយ​ទៀត ដោយ​អនុលោម​តាម​មតិ​នៃ​អ្នក​អាន​ភាគ​ច្រើន ដែល​ចូល​ចិត្ត​ខាង​គតិលោក ។

ប្រវត្តិ​ទស្សនាវដ្ដី​កម្ពុជសុរិយា តាម​ដែល​បាន​រៀបរាប់​ដោយ​សង្ខេប​មក​នេះ ល្មម​ជ្រាប​បាន​ថា តាំង​ពី​ទស្សនាវដ្ដី​នេះ​ចាប់​កំណើត​រហូត​មក​ដល់​ឆ្នាំ ១៩៥៨ នេះ ត្រូវ​ជា ៣០ ឆ្នាំ​ហើយ ។ ក្នុង​រយៈ​វេលា ៣០ ឆ្នាំ ដែល​កន្លង​ទៅ​ហើយ​នោះ កម្ពុជសុរិយា​ពុំ​ដែល​មាន​ការ​អាក់ខាន ឬ​បាត់​ឈ្មោះ​ទេ នៅ​តែ​មាន​ពលានុភាព​រឹងប៉ឹង​ជា​ដរាប​រៀង​មក អាច​បំពេញ​ពន្លឺ ជួយ​បំភ្លឺ ជួយ​ពន្យល់​ពុទ្ធសាសនិកជន​ជាតិ​ខ្មែរ ឲ្យ​យល់​ព្រឹត្តិការណ៍​សាសនា ឲ្យ​លះ​អាក្រក់ កាន់​ល្អ​តាម​គន្លងធម៌ បាន​ច្រើន​ជា​អនេក ហេតុ​នោះ​ហើយ​បាន​ជា កម្ពុជសុរិយា តែង​ទទួល​ផទ្ធផល​ល្អ គឺ​សេចក្ដី​សរសើរ​អំពី​សំណាក់​នៃ​លោក​អ្នក​អាន​ទាំងឡាយ ជា​រឿយ ៗ ។

kampusoriya

និមិត្តសញ្ញាទាំងបីនេះ ប្រើប្រាស់លើទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសុរិយា

ឯកសារ៖ លោក យូរ – អ៊ុន រៀបរៀង (ទស្សនាវដ្ដី​កម្ពុជសុរិយា ឆ្នាំ ១៩៥៨ ទំព័រ ៩៣៣)



Important Notice: Help Stop the Spread and Stay Healthy. (Read now)